धर्मचक्र पर्वतनको पृष्ठभूमि-२.५

उद्धक रामपुत्तसँग भेट

0 टिप्पणीहरू 273 आगन्तुकहरू

सद्गुरु खोजको क्रममा उहाँ उद्धक रामपुत्तको आश्रममा पुग्नुभयो । उद्धक रामपुत्त पनि त्यस समयका प्रसिद्ध गुरु हुनुहुन्थ्यो । उहाँको विशिष्ट ध्यान विद्याको सर्वत्र चर्चा थियो । गुरु कालमजस्तै उहाँले पनि परम्परागत शास्त्रज्ञान, ईश्वरकृपा, गुरुकृपा, श्रद्धा, विश्वास, भक्ति आदिमा जोडदिनुभएको थिएन । गुरु रामपुत्तले पनि ध्यान साधनामा नै जोड दिनुभयो । निर्वाणको प्रामाणिक अनुभूतिमै जोड दिनुभयो । गुरु कालमझैँ उहाँले पनि भन्नुभयो कि कुनै पनि तीक्ष्ण बुद्धि भएका साधकले छोटो समयमै उहाँद्वारा प्रतिपादित ध्यानविधिद्वारा निर्वाण प्राप्त गर्न सक्छ ।

भगवान्सँग समय र विकल्प दुवै शेष थिएनन् । लामो समय बितिसकेको थियो । यस क्षणसम्म उहाँ आफैँले निर्वाण त टाढाको कुरा निर्वाण प्राप्त गुरुसम्म प्राप्त गर्न सक्नुभएको थिएन । त्यसैले उहाँले गुरु रामपुत्तको शिष्यत्व ग्रहण गर्नुभयो । गुरु रामपुत्तबाट नै उहाँले ध्यानको अझ उच्च स्थिति आठौँ ध्यानको ज्ञान प्राप्त गर्नुभयो । उहाँ शीघ्र समयमा नै आठौँ ध्यानको त्यस उच्च स्थितिमा पुग्नुभयो, जहाँ भावबोध एवं भावबोध विहीन दुवै समाप्त हुन्छन् । त्यसपछि साधक विचारबाट निर्विचारको अवस्थामा प्रवेश गर्छ । त्यस अवस्थामा चेतनाका सम्पूर्ण अवस्थालाई पार गरेर साधकले गहन शून्यको अनुभूति गर्छ ।

भगवान्ले बारम्बार ध्यानको यस गहन शून्य स्थितिलाई अनुभूति गर्नुभयो तर गुरु आलार कालमको ध्यानविधिजस्तै गुरु रामपुत्तले सिकाउनु भएको उच्च ध्यानबाट प्राप्त यस गहन शून्यस्थिति पनि इन्द्रियातीत अविनाशी अनुभूति थिएन । अर्थात् यो अनुभूति पनि विनाशी वा क्षणभङ्गुर अनुभूति नै थियो । यो गहन शून्य अनुभूति पनि ध्यान साधनाबाट बाहिर आएको केही समयपश्चात् बिस्तारै विलाएर जान्थ्यो । स्पष्ट थियो– गुरु रामपुत्तले जुन स्थितिलाई निर्वाण स्थिति भनेर व्याख्या गर्नुभएको थियो, त्यस गहन शून्यस्थिति पनि निर्वाणको स्थिति थिएन । गुरु कालमको साधनाविधिझैँ गुरु रामपुत्तको साधनाविधि पनि अपूर्ण, आंशिक, भ्रमपूर्ण र मोक्ष प्रदान गर्न असमर्थ थियो । यसले के स्पष्ट पाथ्र्यो भने उद्धक रामपुत्त आफैँ पनि मोक्ष प्राप्त गुरु हुनुहुन्नथ्यो । उहाँको प्रसिद्ध आठौँ ध्यान पनि मोक्ष प्रदान गर्न असमर्थ थियो । गुरु कालममाझैँ उहाँ पनि मोक्ष प्रदान गर्न असमर्थ, आंशिक, विद्यालाई सत्य मोक्ष विद्या भनेर प्रचार गरिरहनु भएको थियो ।

जब भगवान्लाई यो निश्चय भयो कि गुरु रामपुत्तको यस ध्यानविधि पनि क्लेश नाश, दुःख नाश अविनाशी शान्ति, अन्र्तदृष्टि र निर्वाण प्रदान गर्न असमर्थ छ तब उहाँले उद्धक रामपुत्तको अनुनय विनयपश्चात् पनि उहाँको आश्रमलाई त्याग गर्नुभयो । भगवान्को निर्वाण प्राप्त सद्गुरुको खोज यात्रा असफलतातिर लम्किरहेको थियो । यस्तो प्रतीत हुन्थ्यो कि मोक्ष प्राप्त गुरु प्राप्त गर्नु वा सत्यमोक्ष साधनाविधि प्राप्त गर्नु संसारको सबैभन्दा दुरुह खोज हो ।

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *


CAPTCHA Image
Reload Image

पुराना लेखहरु

लेखहरु प्रकाशित मिति आगन्तुकहरू टिप्पणीहरू
दुःख समुदय आर्य सत्य 1/11/2023 317 0
धर्मचक्र प्रवर्तन सुत्त भाषानुवाद 1/12/2023 388 0
धर्मचक्र पर्वतनको पृष्ठभूमि 1/12/2023 250 0
भगवानद्वारा दरवार त्याग 1/12/2023 281 0
सद्गुरुको खोजी 1/12/2023 275 0
निर्वाण खोजका अनेक दृश्य 1/12/2023 283 0
गुरु अलार कालमसँग भेट 1/12/2023 344 0
मोक्षको रहश्यमय संसार– दृष्टिविहीनले दृष्टिविहीनलाई डोर्‍याइरहेको स्थिति 1/12/2023 276 0
भगवानको मार्गविहीन अवस्था र गुरुविहीन अनिश्चय स्थिति 1/13/2023 211 0
कठोर तपस्या र पञ्च वर्गीय भिक्षु (भीग्गू) 1/13/2023 243 0
भगवान्को कठिन तपस्या र परिणाम 1/13/2023 243 0
भोजन ग्रहण र पञ्चवर्गी भिक्षुहरूद्वारा भगवान्लाई त्याग 1/13/2023 287 0
प्रथम ध्यानको स्मृति र विपश्यना ध्यानको जन्म 1/13/2023 278 0
अन्ततः बुद्धत्व प्राप्ति 1/13/2023 245 0
के हो प्रतित्यसमुत्पादको नियम ? 1/13/2023 735 0
निर्वाणपश्चात् भगवानको स्थिति 1/13/2023 270 0
पञ्चवर्गीय भिक्षुहरूको स्मरण 1/13/2023 346 0
उपक आजीवनसँग भेट 1/13/2023 281 0
भगवान् र पञ्चवर्गीय भिक्षुहरूको भेट 1/13/2023 318 0
धर्म चक्र प्रवर्तन सुत्तको भाव व्याख्या 1/13/2023 299 0
आखिर कसरी जन्मिन्छन् देहपीडक साधनाविधि ? 1/13/2023 283 0
यस मध्यमार्ग (साधना) ले धर्मचक्षु प्रदान गर्छ 1/13/2023 317 0
के होे आर्य अष्ठाङ्ग मार्ग ? 1/13/2023 335 0
मध्यमार्ग वा दुःख निरोध गामिनी प्रतिपदा 1/13/2023 383 0
चार आर्य सत्य 1/13/2023 409 0
आर्य सत्यका तीन आवृत्ति 1/13/2023 337 0
दुख आर्य सत्य परिज्ञानको परिणाम 1/13/2023 298 0
के हो कहिल्यै नसुनेको धर्म ? 1/13/2023 280 0
ज्ञान उत्पन्न भयो, कस्तो ज्ञान उत्पन्न भयो ? 1/13/2023 427 0
विद्या उत्पन्न भयो, कस्तो विद्या उत्पत्ति भयो ? 1/13/2023 271 0
दुःख समुदय आर्य सत्य 1/13/2023 333 0
दुःख निरोध आर्यसत्य 1/13/2023 282 0
दुःख निरोध गामिनी प्रतिपदा आर्य सत्य 1/13/2023 306 0
दुःख निरोध गामिनी प्रतिपदा 1/13/2023 439 0
अत्यन्त दुःख छ चित्तशुद्धि वा निर्वाणको साधना 1/13/2023 296 0
धर्मचक्र प्रवर्तन साधनाको लक्ष्य के हो ? 1/13/2023 280 0
चित्तमा संस्कार (संवेदनाहरु भोग गर्ने स्वभाव) कसरी उत्पन्न हुन्छन् ? 1/13/2023 303 0
चार आर्य सत्य र तिनका बाह्र आवृत्तिप्रति स्पष्ट हुनुहोस् 1/13/2023 270 0
साधनामा प्रवेश गर्नुपूर्व आर्य अष्टाङ्गमार्गप्रति पनि पुनः स्पष्ट हुनुहोस् 1/13/2023 235 0
धम्मका छवटा शाश्वत नियमसँग परिचित हुनुहोस् 1/13/2023 334 0
आसन ग्रहण 1/13/2023 271 0
पञ्चशील ग्रहण गर्नुहोस् 1/13/2023 238 0
आनापानसति 1/13/2023 296 0
आनापानसति साधनाको गहिराइलाई बुझ्नुहोस् 1/13/2023 317 0
आनापानसति साधनाको निरन्तरता 1/13/2023 301 0
संवेदनाहरूका उत्पत्ति 1/13/2023 275 0
कायानुपश्यना 1/13/2023 244 0
कायानुपश्यना वा कायामा गरिने विपश्यना साधनालाई निरन्तरता दिइरहनुहोस् 1/13/2023 301 0
कायमा केकस्ता संवेदना उत्पन्न हुन्छन् ? 1/13/2023 314 0
चित्तानुपश्यना 1/13/2023 315 0
चौवीसै घण्टा साधनारत रहनुहोस् 1/13/2023 238 0
धर्मचक्र वा विपश्यना साधनाका बाह्र चरण 1/13/2023 261 0
प्रथमचरण – बहिद्धा वा काये कायानुपस्सी विहरती 1/13/2023 290 0
दोस्रोचरण– अज्झतं वा काये कायानुपस्सी विहरति 1/13/2023 261 0
तेस्रोचरण– अज्झत्तवहिद्धा वा काये कायानुपस्सी विहरति 1/13/2023 261 0
चौथोचरण– समुदय धम्मानुपस्सी वा कायस्मि विहरति 1/13/2023 303 0
पाचौँचरण– वय धम्मानुपस्सी वा कायस्मिं विहरति 1/13/2023 290 0
छैठौँचरण– समूदयवय धम्मानुपस्सी वा कायस्मिं विहरति 1/13/2023 295 0
सातौँचरण-सब्वकायपटि संवेदी वा सम्पूर्ण शरिरमा संवेदना अनुभव हुनु 288 0
आठौँचरण– पस्सम्भयं कायरसङ्खार 1/13/2023 282 0
नवौँचरण– अत्थि कायो ति वा पनस्स सति पच्चुपट्ठिता होति 1/13/2023 236 0
दसौँचरण-अनित्य बोध 1/13/2023 253 0
एघारौँचरण :– अनात्म बोध 1/13/2023 320 0
बाह्रौँचरण– स्पष्ट निर्वाण अनुभूति, स्पष्ट शाश्वत, इन्द्रियातीत क्षेत्रको अनुभूति 1/13/2023 230 0
धर्मचक्र साधना वा विपश्यना साधनाद्वारा निर्वाण प्राप्त गर्न कति समय लाग्छ 1/13/2023 350 0
धम्म वा प्रकृतिका ६ श्वाशत नियमहरु 1/13/2023 305 0
के बन्धन र मोक्षको पछाडी मात्र धम्म वा प्रकृतिको एक मात्र श्वाशत नियम क्रियाशील छ ? 1/13/2023 265 0
विपश्यना वा धर्मचक्र साधनामा श्वाशत नियमको क्रियाशीलतालाई बोध गर्नुहोस् 1/13/2023 266 0
प्रश्न उठ्छ के हुन् धम्म (प्रकृति) का नियमहरु ? 1/13/2023 251 0
संस्कार वा विज संग्रहको श्वाशत नियम 1/13/2023 372 0
संस्कार वा वीज विस्तारको श्वाशत नियम 1/13/2023 292 0
संस्कार गूण प्रकटिकरणको श्वाशत नियम 1/13/2023 241 0
संस्कार वा गूण आर्कषणको श्वाशत नियम 1/13/2023 254 0
प्रतीत्य समूत्पादको श्वाशत नियम 1/13/2023 265 0
संस्कार वा गूण उच्छेदको श्वाशत नियम 1/13/2023 330 0
प्रतित्य समूत्पाद नियमको व्याख्या 1/13/2023 310 0
अविद्याका कारण संस्कार अर्थात् अविद्या बीजका कारण संस्काररूप फल 1/13/2023 543 0
प्रतित्यसमुत्पादको प्रतिलोम सत्य 1/13/2023 413 0