संस्कारहरू प्रकटीकरण वा अन्य कुनै कारण विपश्यना साधनाको कालमा तपाईंको मन चञ्चल भइरहन्छ, मन विषयहरूमा डुलिहन्छ वा साधनाबाट भड्किरहन्छ । मनको यही चञ्चलताका कारण तपाईंको विपश्यना साधनाको लय पनि खण्डित भइरहन्छ ।
जब मन साधनाको कालमा यसरी भड्किन्छ एक विपश्वी साधकको रूपमा तपाईंले यसरी मन साधनाबाट विचलित भएका क्षणमा ‘मन विचलित भएको छ’ भनेर यथाभूतरूपमा जान्नुपर्छ । यी क्षणमा तपाईंले निराश, ग्लानीपूर्ण, व्याकुल आदि नभई पुन ध्यानलाई आनापानसति वा श्वासप्रश्वासको ध्यानमा लगाउनुपर्ने हुन्छ ।
जब तपाईं मनलाई श्वासप्रश्वासमा एकाग्र गर्नुहुन्छ तपाईंको मन शनैःशनैः एकाग्र हुन थाल्छ । जब तपाईंको मन एकाग्र हुन थाल्छ त्यस्तो स्थितिमा पुन विपश्यना साधनामा प्रवेश गरी साधनालाई निरन्तरता दिइरहनुपर्छ ।