आर्य अष्टाङ्गमार्ग साधना

७.३ सम्यक आजीविका साधना

0 टिप्पणीहरू 541 आगन्तुकहरू

साधारण अर्थमा जब सम्यक आजीविका भनिन्छ यस शब्दले त्यस्तो पेशा वा व्यवसायलाई जनाउँछ, जहाँ कुनै पनि प्राणी वा मनुष्यलाई कुनै पनि प्रकारको हानि नोक्सानी पु¥याउँदैन तर यस साधारण परिभाषाले मात्र सम्यक आजीविकाको सम्यक शब्दमा छिपेको मर्मलाई पूर्णरूपमा ग्रहण गर्न सक्दैन । सम्यक आजीविका साधनाको एक अनिवार्य शर्त हो पेशा वा व्यवसायमा साधकको न राग, न द्वेषपूर्ण स्थिति अर्थात् समस्थिति । सम्यक आजीविका साधनाको व्याख्या गर्दै भगवान् भन्नुहुन्छ–

“कतमो च, भिक्खवे, सम्माआजीवो ? इध, भिक्खवे, अरियसावको मिच्छाआजीवं पहाय सम्माआजीवेन जीवितं कप्पेति । अयं वुच्चति, भिक्खवे, सम्माआजीवो ।”

अर्थात् हे भिक्षुहरू ! के हो सम्यक आजीविका ? यहाँ भिक्षुहरू ! आर्यश्रावक मिथ्या आजीविकालाई छाडेर सम्यक आजीविकाबाट जीवन यापन गरिन्छ ।

प्रत्येक व्यक्तिले बाँच्नका लागि वा जिविकोपार्जनका लागि कुनै न कुनै प्रकारको आजीविका वा पेशा अप्नाउनुपर्छ तर जब सम्यक आजीविका भनिन्छ तब यसले त्यस्तो पेशा वा व्यवसायलाई जनाउँछ, जहाँ कुनै पनि प्राणी वा मनुष्यलाई कुनै पनि प्रकारको हानि नोक्सानी पुर्‍याउँदैन । सम्यक आजीविकामा भगवान् बुद्धले मिथ्या आजीविकाको रूपमा उल्लेख गर्नुभएका कार्यहरू जस्तैः अन्य व्यक्तिका बारेमा बढाइचढाइ गरेर कुरा गर्नु, स्वलाभको मात्र खोजी गर्नु जस्ता कार्यबाट पनि साधक निरत रहन्छ । सम्यक आजीविकाको एक अनिवार्य शर्त हो पेशा वा व्यवसायमा साधकको न राग, न द्वेषपूर्ण स्थिति अर्थात् समस्थिति । सम्यक आजीविकामा साधकले जिविकोपार्जनका लागि जुन आजीविका ग्रहण गर्छ त्यस आजीविकाले साधकको चित्तमा राग वा द्वेषका विकारलाई सृजना र विस्तार गर्दैन । यदि साधकले अप्नाएको पेशा, व्यवसायले साधकको चित्तमा विकारहरू उत्पत्ति र विस्तार गरिरहेको छ भने त्यस्तो पेशा, व्यवसाय आदिलाई सम्यक आजीविका मानिँदैन ।

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *


CAPTCHA Image
Reload Image

पुराना लेखहरु

लेखहरु प्रकाशित मिति आगन्तुकहरू टिप्पणीहरू
चित्तानुपश्यना साधना भनेको के हो ? कसरी गरिन्छ ? 1/12/2023 316 0
विपश्यना साधनाका बाह्र निर्वाण चरण 1/12/2023 661 0
चार आर्य सत्यका बाह्र आवृत्ति 1/12/2023 512 0
चित्तका चार खण्डहरु के के हुन ? 1/12/2023 527 0
जसले निर्वाण प्राप्त गरे तिनले कुन शब्दमा विपश्यनाको प्रसंशा गरे ? 1/12/2023 410 0
प्रतित्य समूत्पाद नियमको अनुलोम सत्य 1/12/2023 334 0
कायानुपश्यना साधनामा संवेदनाका बोध बाहिर मात्र गरिन्छ कि भित्री भागमा पनि गरिन्छ ? 1/12/2023 372 0
कायानुपश्यना साधनामा यदि कायको कुनै क्षेत्रमा संवेदना बोध भएन भने त्यस्तो क्षणमा के गर्नुपर्छ ? 1/12/2023 327 0
कायानुपश्यना साधनामा कायमा जडपन उत्पन्न भए के गर्नुपर्छ ? 1/12/2023 373 0
कायानुपश्यना वा विपश्यना साधनामा जब मन चञ्चल हुन्छ त्यस्तो अवस्थामा के गर्नुपर्छ ? 1/12/2023 348 0
के कायानुपश्यना साधना शिरदेखि पैतलासम्म र पैतलादेखि शिरसम्म नै गर्नुपर्छ ? 1/12/2023 317 0
कसरी कायानुपश्यना (कायमा गरिने विपश्यना) साधना गरिन्छ ? 1/12/2023 318 0
कायानुपश्यना साधना भनेको के हो ? केकस्तो महत्व छ ? 1/12/2023 440 0
विपश्यना साधनामा संवेदनामाथि किन साधना गरिन्छ ? 1/12/2023 330 0
संवेदना भनेको के हो ? किन मानिसको जीवनमा संवेदनाको असाधारण महत्व छ ? 1/12/2023 1420 0
के हो आनापानसति साधनाको सिमितता ? 1/12/2023 549 0
आनापानसति साधना कति समयसम्म गरिन्छ ? 1/12/2023 417 0
के हो आनापानसति साधना ?कसरी गरिन्छ ? 1/12/2023 391 0
साधकलाई किन साधनाका प्रारम्भिक दिनमा असहज महसुस हुन्छ ? 1/12/2023 370 0
के आसनबाट उठेपश्चात् पनि विपश्यना साधना निरन्तर रहिरहन्छ ? 1/12/2023 361 0
विपश्यना साधनाका लागि कस्तो स्थानको आवश्यकता पर्छ ? 1/12/2023 309 0
धर्म संवेग भनेको के हो ? 1/12/2023 430 0
विपश्यना साधनामा अप्नाउनुपर्ने सावधानी 1/12/2023 307 0
विपश्यना साधनाको साधकमा हुनुपर्ने तीन मुख्य गुण केके हुन् ? 1/12/2023 476 0
किन विपश्यना साधना संसारको एक मात्र सत्यमोक्ष साधना हो ? 1/12/2023 381 0
विपश्यना साधना भनेको के हो ? के विपश्यना धर्म विरोधी साधना हो ? 1/12/2023 348 0
१०.२ विश्वप्रसिद्ध गुरु महासी सयोकोको विपश्यना साधना विधि व्याख्या 1/12/2023 377 0
१०.३ विश्वप्रसिद्ध गुरु गोयन्काको विपश्यना साधना विधि व्याख्या 1/12/2023 399 0
१०.१ भगवान् बुद्धले महासतिपट्ठान साधनामा व्याख्या गर्नुभएको विपश्यना साधना विधि 1/12/2023 555 0
९.२.१० विपश्यना साधनाद्वारा निर्वाण प्राप्त गर्न कति समय लाग्दछ ? 1/12/2023 365 0
९.२.९ विपश्यना साधनाका बाह्र निर्वाण चरणबाट गुज्रिनुहोस् 1/12/2023 417 0
९.२.८ चौवीसै घण्टा साधनारत रहनुहोस् 1/12/2023 390 0
९.२.७ चित्तानुपश्यना साधनामा प्रवेश गर्नुहोस् 1/12/2023 347 0
९.२.६ कायानुपश्यना वा विपश्यना साधनामा प्रवेश गर्नुहोस् 1/12/2023 346 0
९.२.५ संवेदनाहरूका उत्पत्ति बोध गर्नुहोस् 1/12/2023 350 0
९.२.४ आनापानसति साधनाको गहिराइलाई बुझ्नुहोस् 1/12/2023 387 0
९.२.३ आनापानसति साधनामा प्रवेश गर्नुहोस् 1/11/2023 342 0
९.२.२ पञ्चशील ग्रहण गर्नुहोस् 1/11/2023 326 0
९.२ विपश्यना साधनाको चरणबद्ध साधनाविधि 1/11/2023 355 0
९.१ विपश्यनासँग जोडिएका सम्पूर्ण सैद्धान्तिक पक्षको पुनः अवलोकन 366 0
८.८ भगवान् बुद्धको असाधारण साधना स्पष्टता 1/11/2023 299 0
८.७ विपश्यना साधनाका निर्वाणका बाह्रवटा चरण केके हुन् ? 1/11/2023 336 0
८.५/६ विपश्यना साधनाले कसरी निर्वाण प्रदान गर्दछ ? 1/11/2023 347 0
८.४ मानिसमा कसरी दुःखचक्र, लोकचक्र, भवचक्र उत्पन्न हुन्छ 1/11/2023 693 0
८.३ मानिसको चित्तमा संस्कार (संवेदना भोग गर्ने स्वभाव) कसरी उत्पन्न हुन्छन् ? 1/11/2023 742 0
८.२ विपश्यना साधनाले निर्वाण प्रदान गर्न समाधान गर्नुपर्ने पाँच समस्याहरु के के हुन् ? 1/11/2023 442 0
८.१ विपश्यना साधनाको लक्ष्य के हो ? 1/11/2023 376 0
८. विपश्यना साधनासँग जोडिएका अन्य सैद्धान्तिक ज्ञान वा जानकारी 1/11/2023 305 0
७.७ सम्यक सङ्कल्प साधना 1/11/2023 337 0
७.८ सम्यक दृष्टि वा दर्शनसाधना 1/11/2023 493 0
७.६ सम्यक व्यायाम साधना 1/11/2023 358 0
७.५ सम्यक समाधि साधना 1/11/2023 545 0
७.४ सम्यक स्मृति साधना 1/11/2023 369 0
७.२ सम्यक वाणी साधना 1/11/2023 427 0
७.१ सम्यक कर्म साधना 1/11/2023 395 0
७. आर्य अष्टाङ्गमार्ग साधना (आठ साधना संयोजन भएको एक पूर्ण सत्य साधना ) 1/11/2023 382 0
६.७. तिपरिवट्टं द्धादसाकारंं वा चार आर्य सत्यको बाह्र आवृति 1/11/2023 346 0
६.५ चार आर्य सत्य सम्बन्धी भ्रम 1/11/2023 307 0
६.६ चार आर्य सत्य परस्परमा जोडिएका छन् 1/11/2023 300 0
६.४ दुःख निरोध गामिनी प्रतिपदा वा मार्ग आर्य सत्य 1/11/2023 397 0
६.३ दुःख निरोध आर्य सत्य 1/11/2023 419 0
६.२ दुःख समुदय आर्य सत्य 1/11/2023 449 0
६.१ दुःख आर्य सत्य 1/11/2023 368 0
५.६ संस्कार वा गुण उच्छेदको शाश्वत नियम 1/10/2023 390 0
५.५ प्रतित्यसमुत्पादको शाश्वत नियम 1/10/2023 322 0
५.४ संस्कार वा गुण आर्कषणको शाश्वत नियम 1/10/2023 329 0
५.२ संस्कार वा बीज विस्तारको शाश्वत नियम 1/10/2023 289 0
५.३ संस्कार गुण प्रकटीकरणको शाश्वत नियम 1/10/2023 274 0
५.१ संस्कार वा बीज सङ्ग्रहको शाश्वत नियम 1/10/2023 332 0
५. धम्म वा प्रकृतिका ६ वटा शाश्वत नियम 1/10/2023 379 0
४.४ प्रतित्यसमूत्पादको शाश्वत नियम सम्बन्धी भ्रम 1/10/2023 304 0
४.३ प्रतित्यसमुत्पादको प्रतिलोक सत्य (चक्र) 1/10/2023 406 0
४.२ प्रतित्यसमुत्पादको अनुलोम सत्य (चक्र) 1/10/2023 404 0
४.१ प्रतित्यसमुत्पादको शाश्वत नियम 1/10/2023 317 0
३.५ निर्वाण पश्चात् भगवानका दिनहरू 1/10/2023 360 0
३.४ धम्म वा प्रकृतिको प्रतित्यसमुत्पाद शाश्वत नियमको बोध 1/10/2023 363 0
३.३ अन्ततः बुद्धत्व प्राप्ति 1/10/2023 377 0
३.२ भगवानबाट संवेदनामाथि साधनाको निरन्तरता 1/10/2023 293 0
३.१ प्रथम ध्यानको स्मृति 1/10/2023 287 0
२.९ असफल कठोर देहपीडक साधना 1/10/2023 358 0
२.८ भगवानको अनिश्चयपूर्ण स्थिति 1/10/2023 368 0
२.७ निर्वाणका दृष्टिले मिथ्या साधनाका साम्राज्य 1/10/2023 390 0
२.६ उद्धक रामपुत्त र त्रुटिपूर्ण निर्वाण साधनाविधि 1/10/2023 391 0
२.५ गुरु आलार कालम र त्रुटिपूर्ण निर्वाण साधनाविधि 1/10/2023 344 0
२.४ अन्धकारमय आध्यात्मिक जगत 1/10/2023 361 0
२.३ आध्यात्मिक जगतका अनेक दृश्य 1/10/2023 397 0
२.२ सत्य निर्वाण साधनाविधिको खोजी 1/10/2023 310 0
२.१ सांसारिक वैराग्य र दरबार त्याग 1/10/2023 355 0
१.२ विपश्यना साधनाका महत्वपूर्ण पक्ष वा विशेषताहरु के के हन् ? 1/10/2023 421 0
१.१ विपश्यना साधना के हो ? 1/10/2023 1742 0